Κόλον

Οι κύριες λειτουργίες του παχέος εντέρου είναι:

• Περιφερική προώθηση του περιεχομένου του παχέος εντέρου
• Προσωρινή αποθήκευση του περιεχομένου στο περιφερικό κόλον μέχρι το χρόνο της αφόδευσης
• Ταχεία κένωση τμήματος του παχέος εντέρου κατά την αφόδευση
• Απορρόφηση ύδατος και ηλεκτρολυτών
• Απορρόφηση λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου και προϊόντων του βακτηριακού μεταβολισμού
• Απορρόφηση χολικών οξέων

Η λειτουργία του παχέος εντέρου χαρακτηρίζεται από 3 τύπους κινητικής δραστηριότητας:

• Τμηματικές κινήσεις, οι οποίες προωθούν το εντερικό περιεχόμενο και προς τις δύο κατευθύνσεις.
• Μαζικές προωθητικές κινήσεις, οι οποίες είναι ισχυρές συσπάσεις που λαμβάνουν χώρα μερικές φορές την ημέρα και προωθούν το περιεχόμενο κατά μήκος του εγκαρσίου και του κατιόντος κόλου. Ακολουθούν τη λήψη τροφής, σχετίζονται με το γαστροκολικό αντανακλαστικό και αποτελούν το βασικό μηχανισμό προώθησης των κοπράνων προς το ορθό.
• Ανάδρομες περισταλτικές κινήσεις, που ορίζονται από συσπάσεις που προωθούν κεφαλικώς το περιεχόμενο, ξεκινούν από το εγκάρσιο και κινούνται εγγύς προς το δεξιό κόλον.

Από τα 800 ml ύδατος που καταλήγουν στο κόλον ημερησίως απορροφάται το μεγαλύτερο ποσοστό, με αποτέλεσμα το σχηματισμό περίπου 150 gr κοπράνων. Το Na⁺ και το Cl^- απορροφώνται από το κολονικό επιθήλιο με ενεργητικό μηχανισμό σε ανταλλαγή με την έκκριση K⁺ και HCO₃^- στον εντερικό αυλό. Κάθε ημέρα απορροφώνται 200-400 mEq  Na⁺.

Το κόλον απορροφά λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (βουτυρικό, ακετοξεικό και προπιονικό οξύ), τα οποία είναι προϊόντα μεταβολισμού της βακτηριακής χλωρίδας του κόλου και αποτελούν κύριο θρεπτικό συστατικό των κυττάρων του κολονικού επιθηλίου.

Η χλωρίδα του παχέος εντέρου είναι κατά 95% Gram (-) αναερόβια μικρόβια, με κύριο εκπρόσωπο το Bacteroides Fragilis.

Ορθό και πρωκτικός αυλός

Η εγκράτεια για τα αέρια, τα υγρά και τα στερεά κόπρανα χαρακτηρίζει τη φυσιολογική ορθοπρωκτική λειτουργία. Απαιτείται η λειτουργικότητα και η ακεραιότητα των παρακάτω: (1) του ορθού, (2) του έσω και του έξω σφιγκτήρα, (3) του πυελικού διαφράγματος και του ανελκτήρα μυός και (4) της νεύρωσης των παραπάνω ανατομικών δομών.

Όταν ο ηβοορθικός μυς του ανελκτήρα συσπάται έλκει το ορθό προς την ηβική σύμφυση, σχηματίζοντας γωνία 90⁰ μεταξύ του ορθού και του πρωκτικού καναλιού (Εικόνα 1). Αυτός είναι ο πιο σημαντικός μυς της εγκράτειας.

Η διατομή του έσω σφιγκτήρα ελαττώνει τον τόνο ηρεμίας του πρωκτού, χωρίς να προκαλείται ακράτεια κοπράνων.

Όταν το κόπρανα εισέρχονται στο ορθό, αυτό διατείνεται και προσαρμόζεται στην αύξηση του περιέχοντος όγκου.

Η διάταση του ορθού πέραν ενός ορίου οδηγεί σε αντανακλαστική χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα (ορθοπρωκτικό ανασταλτικό αντανακλαστικό), αλλά η σύσπαση του έξω σφιγκτήρα και του ανελκτήρα παρεμποδίζουν την κένωση των κοπράνων. Ταυτόχρονα δημιουργείται το αίσθημα έπειξης για αφόδευση.

Η αφόδευση αναβάλλεται έως ότου το άτομο λάβει την καθιστή θέση και η σύσπαση του έξω σφιγκτήρα και του ανελκτήρα ανασταλούν εκουσίως.

Με τη σύσπαση των κοιλιακών τοιχωμάτων και το χειρισμό του Valsalva πραγματοποιείται η αφόδευση.

Εικόνα 1. Σύσπαση του ανελκτήρα προκαλεί έλξη του ορθού προς την ηβική σύμφυση, οξύνοντας τη γωνία μεταξύ του ορθού και του πρωκτικού καναλιού και εξασφαλίζοντας την εγκράτεια