Οι ενημερωτικές πληροφορίες που παρατίθενται είναι αντίστοιχες με εκείνες που η Αμερικάνικη Εταιρεία Χειρουργών Παχέος Εντέρου και Πρωκτού (American Society of Colon and Rectal Surgeons, ASCRS) έχει επιλέξει να βρίσκονται στη διάθεση των ασθενών. Σκοπό έχουν να ενημερώσουν το ευρύ κοινό για τις πιο κοινές παθολογίες (καλοήθεις και κακοήθεις) που αφορούν στο παχύ έντερο, το ορθό και τον πρωκτό. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο εκάστοτε ασθενής που θα ανατρέξει σε αυτές και, ενδεχομένως, θα αναγνωρίσει κάποια από τα δικά του συμπτώματα, αυτομάτως είναι και σε θέση με μόνη την ανάγνωσή τους να προβεί σε αυτοδιάγνωση, ή ίσως, και αυτοθεραπεία. Σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνεται η επιτακτική ανάγκη και υποχρέωση του ασθενούς να προστρέξει σε έναν εξειδικευμένο χειρουργό, αμέσως μόλις παρατηρήσει το παραμικρό σύμπτωμα.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΠΡΩΚΤΙΚΟ ΠΡΩΚΤΙΚΟ ΑΠΟΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΡΙΓΓΙΟ;
Το περιπρωκτικό απόστημα είναι μια μολυσμένη κοιλότητα γεμάτη με πύον που βρίσκεται κοντά στον πρωκτό ή στο ορθό. Ενενήντα τοις εκατό των αποστημάτων είναι το αποτέλεσμα μιας οξείας λοίμωξης στους εσωτερικούς αδένες του πρωκτού. Εντερικά μικρόβια, κόπρανα ή ξένα σώματα ενδέχεται να φράξουν έναν πρωκτικό αδένα και να οδηγήσουν στη δημιουργία μιας «σήραγγας» στους ιστούς γύρω από τον πρωκτό και το ορθό, η οποία καταλήγει στο σχηματισμό μιας κοιλότητας που ονομάζεται περιπρωκτικό ή περιεδρικό απόστημα.
Περιπρωκτικό απόστημα
Το πρωκτικό συρίγγιο, συνήθως, είναι το αποτέλεσμα ενός προϋπάρχοντος ή εν ενεργεία αποστήματος. Παρατηρείται σε ποσοστό έως και 50% των ασθενών με αποστήματα. Το συρίγγιο είναι το υπόλειμμα της «σήραγγας» που είχε σχηματιστεί ανάμεσα στους φραγμένους, μολυσμένους πρωκτικούς αδένες και το δέρμα. Ένα συρίγγιο μπορεί να υφίσταται με ή χωρίς την παρουσία αποστήματος και εντοπίζεται κάτω από το δέρμα της περιοχής των γλουτών, κοντά στο άνοιγμα του πρωκτού. Η αρχική λοίμωξη του πρωκτικού αδένα, που είχε δημιουργήσει το απόστημα, «παροχετεύτηκε» προς τον πρωκτικό αυλό και το δέρμα, δημιουργώντας την επικοινωνία αυτή μεταξύ του εντέρου και του δέρματος, που ονομάζεται συρίγγιο. Έτσι το συρίγγιο είναι η «χρόνια» έκφραση του περιπρωκτικού αποστήματος και διαθέτει ένα έσω στόμιο, δηλαδή μία οπή – ένα άνοιγμα στον πρωκτικό αυλό ή το ορθό, ένα έξω στόμιο, δηλαδή μία οπή – ένα άνοιγμα στο περιπρωκτικό δέρμα και ένα συριγγώδη πόρο, δηλαδή ένα «σωληνάκι» επικοινωνίας μεταξύ του έσω και του έξω στομίου.
Περιπρωκτικό συρίγγιο
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΡΩΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΡΙΓΓΙΩΝ
Τα περιπρωκτικά αποστήματα ταξινομούνται ανάλογα με τη θέση τους σε: περιπρωκτικά (υποδόρια), ισχιοορθικά (ευθυϊσχιακά), ενδοσφιγκτηριακά και υπερσφιγκτηριακά (ορθοπυελικά). Τα περιπρωκτικά αποστήματα είναι τα πιο συχνά και τα υπερσφιγκτηριακά τα πιο σπάνια. Εάν ένα απόστημα επεκταθεί και στην άλλη πλευρά του πρωκτού ή του ορθού, καλείται πεταλοειδές απόστημα.
Ταξινόμηση περιπρωκτικών αποστημάτων
Τα συρίγγια ταξινομούνται ανάλογα με τη θέση και τη σχέση τους με τις δομές του πρωκτικού σωλήνα (έσω σφιγκτήρας, έξω σφιγκτήρας, βλεννογόνος) σε: μεσοσφιγκτηριακά, διασφιγκτηριακά, υπερσφιγκτηριακά και εξωσφιγκτηριακά. Τα μεσοσφιγκτηριακά είναι τα πιο κοινά και τα εξωσφιγκτηριακά είναι τα λιγότερο συχνά. Η ταξινόμηση αυτή είναι πολύ σημαντική, γιατί βοηθά το χειρουργό στο σχεδιασμό της χειρουργικής θεραπείας.
Ταξινόμηση περιπρωκτικών συριγγίων
ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Ο πόνος στην ορθοπρωκτική περιοχή, το πρήξιμο, η κυτταρίτιδα (ερυθρότητα του δέρματος) περιπρωκτικά και ο πυρετός είναι τα πιο κοινά συμπτώματα του αποστήματος. Σπανιότερα μπορεί να παρουσιαστεί αιμορραγία από το ορθό ή ακόμα και ουρολογικά συμπτώματα, όπως, για παράδειγμα, προβληματική έναρξη της ούρησης ή πόνος κατά την ούρηση.
Στους ασθενείς με συρίγγια υπάρχει συνήθως ιστορικό πρωκτικού αποστήματος. Τα συμπτώματα που προκαλούνται από τα συρίγγια είναι, ως επί το πλείστον, ο πόνος στην ορθοπρωκτική περιοχή, η εκροή ρυπαρού, πυώδους ή και κοπρανώδους υλικού από το περιπρωκτικό δέρμα, ο ερεθισμός του περιπρωκτικού δέρματος, και, μερικές φορές, η αιμορραγία από το ορθό.
Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Η λήψη ενός λεπτομερέστατου ιατρικού ιστορικού και η συνακόλουθη φυσική εξέταση είναι άκρως απαραίτητες για μία ορθή και εμπεριστατωμένη διάγνωση. Τα πλέον κοινά ευρήματα, που οδηγούν στη διάγνωση ενός περιεδρικού αποστήματος είναι ο πυρετός, η ερυθρότητα, το οίδημα και η ευαισθησία στην ψηλάφηση. Ωστόσο, αν και τα περισσότερα αποστήματα είναι ορατά στην εξωτερική πλευρά του δέρματος γύρω από τον πρωκτό, ενδέχεται μία περιπρωκτική διόγκωση να μην αποτελεί εκδήλωση ενός αποστήματος, ακόμα και αν ο ασθενής παραπονιέται για πόνο στον πρωκτό. Εξάλλου και ο πρωκτικός πόνος έχει πολλές αιτίες και δεν οφείλεται πάντα στην παρουσία ενός αποστήματος.
Κατά τη διάγνωση ενός πρωκτικού συριγγίου, εκείνο που συνήθως παρατηρείται στην κλινική εξέταση είναι ένα εξωτερικό άνοιγμα από όπου εκρέει πύον, αίμα ή κόπρανα. Η πάχυνση του δέρματος γύρω από το έξω στόμιο καταδεικνύει την ύπαρξη ενός πλήρως ανεπτυγμένου συριγγίου. Η δακτυλική εξέταση μπορεί να προκαλέσει την έξοδο πύου από το εξωτερικό άνοιγμα. Σε μερικά συρίγγια το έξω στόμιο μπορεί να κλείσει αυτόματα, οπότε η εκροή ρυπαρού υλικού να είναι διαλείπουσα ή και απούσα, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό τους κατά τη στιγμή της εξέτασης από τον χειρουργό.
ΟΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Τα περισσότερα περιπρωκτικά αποστήματα και συρίγγια διαγιγνώσκονται και, τελικά, αντιμετωπίζονται με βάση την κλινική εξέταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απεικονιστικές μελέτες μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση ή στη χαρτογράφηση του πόρου του συριγγίου. Σήμερα, τόσο το δύο διαστάσεων, όσο και το τριών διαστάσεων ενδοπρωκτικό υπερηχογράφημα είναι μία πολύ αποτελεσματική δοκιμασία στη διάγνωση ενός βαθιά ευρισκόμενου και δύσκολα αντιληπτού στη δακτυλική εξέταση περιπρωκτικού αποστήματος, στον εντοπισμό μίας πεταλοειδούς επέκτασης του αποστήματος, και στην οριοθέτηση της διαδρομής ενός συριγγίου. Το υπερηχογράφημα μπορεί να συνδυαστεί με έγχυση υπεροξειδίου του υδρογόνου μέσα στην πορεία του συριγγίου (μέσω του εξωτερικού ανοίγματος του) προκειμένου να αυξηθεί η ακρίβεια της εξέτασης.
Το ενδοπρωκτικό υπερηχογράφημα
Η αξονική τομογραφία μπορεί να είναι χρήσιμη για τους ασθενείς με επιπλεγμένες λοιμώξεις ή με άλλες παθολογικές οντότητες που μπορούν να εμφανίζονται με παρόμοια συμπτωματολογία, όπως η νόσος του Crohn. Η μαγνητική τομογραφία της πυέλου έχει αποδειχθεί ότι παρέχει ακρίβεια έως και 90%, όσον αφορά τη χαρτογράφηση της πορείας του συριγγίου και τον εντοπισμό των εσωτερικών στομίων ή τυχόν προεκτάσεών τους.
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΠΡΩΚΤΙΚΟΥ ΑΠΟΣΤΗΜΑΤΟΣ
Η θεραπεία ενός αποστήματος είναι κατά κύριο λόγο η χειρουργική διάνοιξη και παροχέτευσή του. Γίνεται μία τομή στο δέρμα κοντά στον πρωκτό για την παροχέτευση του συγκεντρωμένου ρυπαρού υλικού και την εκτόνωση της τοπικής λοίμωξης. Αυτό μπορεί να γίνει στα εξωτερικά ιατρεία ενός νοσοκομείου με τοπική αναισθησία ή μέσα στο χειρουργείο με γενική αναισθησία. Η παροχέτευση οδηγεί στην άμεση ανακούφιση του ασθενούς. Η συνήθως αναποτελεσματική πολυήμερη χορήγηση αντιβιοτικών και η καθυστέρηση της διάνοιξης του αποστήματος με χειρουργικό τρόπο, παρατείνει τη νοσηρή κατάσταση που βιώνει ο ασθενής και μπορεί να αποβεί και ιδιαίτερα επιβαρυντική, ειδικά στους ασθενείς με επηρεασμένο ανοσολογικό σύστημα ή με πολλά συμπαρομαρτούντα νοσήματα. Η νοσηλεία που απαιτείται στο πλείστο των περιπτώσεων δεν ξεπερνά τη μία ημέρα, αλλά δύναται να παραταθεί κυρίως εάν πρόκειται για ασθενείς ανοσολογικά επηρεασμένοι, όπως είναι οι διαβητικοί, οι μεταμοσχευμένοι, οι νεφροπαθείς, οι ανοσοκατεσταλμένοι, κλπ.
Παρά ταύτα, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε που ένα απόστημα έχει παροχετευτεί, είναι πιθανό να παραμείνει η «σήραγγα» - ο πόρος, δηλαδή το συρίγγιο που συνδέει το μολυσμένο πρωκτικό αδένα με την εξωτερική επιδερμίδα. Αυτό, βέβαια, διασφαλίζει κάποιο είδος παροχέτευσης από το εξωτερικό άνοιγμα. Αν το άνοιγμα στο δέρμα επουλώνεται, ενώ υφίσταται ένα συρίγγιο, τότε μπορεί να αναπτυχθεί ένα υποτροπιάζον απόστημα. Μέχρι να εξαλειφθεί το συρίγγιο, πολλοί ασθενείς θα παρουσιάζουν εναλλάξ περιόδους πόνου, πρηξίματος και παροχέτευσης του συριγγίου, με παρεμβαλλόμενες περιόδους εμφανούς - αλλά μόνο φαινομενικής - επούλωσης.
Τα αντιβιοτικά, από μόνα τους, είναι μία περιορισμένων δυνατοτήτων εναλλακτική λύση για την καταπολέμηση της λοίμωξης. Η καθιερωμένη προσθήκη των αντιβιοτικών στο πλαίσιο της χειρουργικής αντιμετώπισης δεν βελτιώνει το χρόνο επούλωσης ούτε μειώσει την πιθανότητα υποτροπών στα κοινά αποστήματα. Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως σε περιπτώσεις ασθενών με μειωμένη ανοσία ή με εκτεταμένη κυτταρίτιδα (εξάπλωση της λοίμωξης στο δέρμα), συστήνεται η χρήση αντιβιοτικών. Οι συστάσεις των καρδιολογικών εταιρειών (όπως της American Heart Association) περιλαμβάνουν τη χρήση των αντιβιοτικών σε ασθενείς με προσθετικές βαλβίδες, προηγούμενη βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα, συγγενή καρδιοπάθεια και λήπτες μοσχεύματος καρδιάς με βαλβιδική παθολογία. Το ατομικό ιστορικό του ασθενούς και η κλινική εξέταση θα καθορίσουν το εάν τα αντιβιοτικά ενδείκνυνται στην περίπτωση του εκάστοτε ασθενούς.
.
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΠΡΩΚΤΙΚΟΥ ΣΥΡΙΓΓΙΟΥ
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει καμία άλλη ιατρική θεραπεία διαθέσιμη για αυτό το πρόβλημα πέραν της χειρουργικής επέμβασης, η οποία είναι σχεδόν πάντοτε αναγκαία για να θεραπεύσει ένα πρωκτικό συρίγγιο. Αν το συρίγγιο είναι απλό (επηρεάζοντας ελάχιστο μυϊκό ιστό από τον σφιγκτήρα), μπορεί να πραγματοποιηθεί μία συριγγοτομή. Με αυτόν τον τρόπο στην ουσία καταστρέφεται ο πόρος του συριγγίου, το οποίο και καταργείται, συνδέοντας το εσωτερικό άνοιγμα μέσα στο πρωκτικό κανάλι με το εξωτερικό άνοιγμα στο δέρμα. Έτσι δημιουργείται ένα αυλάκι που θα επουλωθεί σταδιακά, συνήθως μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, «κατά δεύτερο σκοπό», από μέσα προς τα έξω.
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να εκτελεστεί ταυτόχρονα με την παροχέτευση του αποστήματος, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις το συρίγγιο δεν εμφανίζεται μήνες ή και χρόνια μετά την αρχική αντιμετώπιση του περιπρωκτικού αποστήματος. Η συριγγοτομή προσφέρει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα με πολύ υψηλό ποσοστό επιτυχίας (92-97%). Αυτό το υψηλό ποσοστό επιτυχίας πρέπει να αντισταθμίζεται, ωστόσο, με τις πιθανές διαταραχές στην εγκράτεια του ασθενούς (ικανότητα να ελέγχει τα κόπρανα), καθώς ο σφιγκτήρας σε περίπτωση συριγγοτομής διατέμνεται κι επομένως είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος κάποιου βαθμού ακράτειας αερίων ή κοπράνων. Ως εκ τούτου, ο χειρουργός πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσον μία συριγγοτομή είναι κατάλληλη για τον εκάστοτε ασθενή. Στην πραγματικότητα η συριγγοτομή πρέπει να διαφυλάσσεται ως χειρουργική θεραπευτική επιλογή στις περιπτώσεις που το συρίγγιο είναι «πολύ χαμηλό» και δεν περιλαμβάνει στην ππορεία του σημαντικό τμήμα των σφιγκτήρων.
Μια σειρά άλλων «σφιγκτηροσωστικών» επιλογών χειρουργικής θεραπείας υφίστανται στη φαρέτρα του εξειδικευμένου χειρουργού, οι οποίες και δεν περιλαμβάνουν διαίρεση ή διατομή των μυών του σφιγκτήρα. Η έγχυση «κόλλας ινικής» είναι μία τέτοια επιλογή, κατά την οποία μία ειδική κόλλα εγχέεται εντός του πόρου του συριγγίου για να τον εξαλείψει αφού ενσωματώνεται με τον περιβάλλοντα ιστό. Έχει το πλεονέκτημα ότι αποφεύγεται η διαίρεση του σφιγκτήρα, διατηρώντας έτσι ανεπηρέαστη την εγκράτεια, ενώ ταυτόχρονα μπορεί και να επαναληφθεί. Η προσέγγιση αυτή, ωστόσο, συνοδεύεται από ένα σχετικά υψηλό ποσοστό αποτυχίας. Η τοποθέτηση ειδικού «βύσματος», δηλαδή ενός επιμήκους κομματιού βιολογικού υλικού, που τοποθετείται σε όλο το μήκος του πόρου του συριγγίου προκειμένου να γεμίσει τον αυλό του και να ενσωματώσει τον ιστό του συριγγίου με το φυσιολογικό ιστό γύρω από αυτό. Μπορεί το βύσμα να έχει το πλεονέκτημα της μη διατομής του σφιγκτηριακού μυός, έχει, όμως, όπως και η κόλλα ινικής, ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό επιτυχίας, με την πλειονότητα των μελετών να αναφέρουν ποσοστό επιτυχίας λιγότερο από 50%.
Η προώθηση βλεννογονικού κρημνού είναι μία τεχνική που συνήθως εφαρμόζεται σε σύμπλοκα ή διασφιγκτηριακά συρίγγια ή σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση ακράτειας αν εφαρμοστεί η παραδοσιακή συριγγοτομή. Εφαρμόζεται από εξειδικευμένους χειρουργούς παχέος εντέρου και πρωκτού και βασίζεται στην επικάλυψη του εσωτερικού ανοίγματος του συριγγίου με υγιή βλεννογόνο του ορθού, ο οποίος «κινητοποιείται» από ψηλά και κατέρχεται πέραν του σημείου εκβολής του συριγγίου, προκειμένου να καταργηθεί η τροφοδότηση του από εντερικό περιεχόμενο, ώστε αυτό τελικά να συγκλεισθεί και να επουλωθεί. Συνήθως συνδυάζεται μια με εκτομή της μοίρας του συριγγίου που βρίσκεται εκτός του σφιγκτήρα έως το δερματικό εξωτερικό άνοιγμά του (συριγγεκτομή). Τα ποσοστά επιτυχίας κυμαίνονται στο 70%. Ορισμένες συνθήκες, όπως η παρουσία της νόσου Crohn, η κακοήθεια, η προηγηθείσα ακτινοβολία, τυχόν προηγούμενες προσπάθειες επιδιόρθωσης, καθώς και το κάπνισμα αυξάνουν την πιθανότητα αποτυχίας. Παρά το γεγονός ότι ο σφιγκτήρας δεν διαιρείται σε αυτή τη διαδικασία, ήπιου έως μέτριου βαθμού ακράτεια έχει κατά περιπτώσεις αναφερθεί.
Ακόμα μια ιδιαίτερα σημαντική, σαφώς εξελιγμένη στη σύλληψή της και πλέον δημοφιλής, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, μη διαχωριστική του σφιγκτήρα θεραπεία για το πρωκτικό συρίγγιο είναι η απολίνωση της μεσοσφιγκτηριακής μοίρας του συριγγώδους πόρου (Ligation of Intersphincteric Fistula Tract, LIFT. H LIFT περιλαμβάνει την ανεύρεση του τμήματος του πόρου του συριγγίου στο μεσοσφιγκτηριακό διάστημα, δηλαδή στο χώρο ανάμεσα στον έσω και στον έξω σφιγκτήρα, όπου ακριβώς βρίσκονται και οι πρωκτικοί αδένες, δηλαδή οι δομές αυτές που πυροδότησαν αρχικά τη δημιουργία του πρωκτικού αποστήματος και, εν συνεχεία, το σχηματισμό του συριγγίου. Η τεχνική LIFT βασίζει την αποτελεσματικότητα της στην απολίνωση και τη διατομή, δηλαδή την πλήρη κατάργηση του πόρου του συριγγίου στο σημείο αυτό. Η μέθοδος σέβεται απόλυτα τους σφιγκτήρες, δεν ακολουθείται από ακράτεια και η επιτυχία της ξεπερνά το 90%. Επειδή όμως εφαρμόζεται μόλις από το 2009, δεν έχει ακόμη επαρκώς αξιολογηθεί σε βάθος χρόνου.
Πρωτίστως, όμως, θα πρέπει ο ασθενής να αναζητήσει έναν εξειδικευμένο χειρουργό παχέος εντέρου και πρωκτού, ο οποίος είναι απόλυτα εξοικειωμένος με όλες τις διαθέσιμες τεχνικές και μεθόδους αντιμετώπισης των συριγγίων και των ενδεχόμενων δυσκολιών που αυτές συνεπάγονται και, ο οποίος είναι ο πλέον κατάλληλος να προτείνει την καταλληλότερη επιλογή, αλλά και να ενημερώσει επαρκώς και ενδελεχώς τον ασθενή για τα υπέρ και τα κατά της κάθε τεχνικής.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ SETON;
Ένα σημαντικό τμήμα του σφιγκτήρα συνήθως περιβάλλει τον πόρο του συριγγίου, οπότε η συριγγοτομή δεν είναι η ενδεικνυόμενη τεχνική. Ο χειρουργός μπορεί να προτείνει την αρχική τοποθέτηση ενός seton (διασύρτη). Το seton είναι συχνά ένα νήμα από καουτσούκ ή ένα ράμμα που τοποθετείται καθ’ όλο το μήκος της πορείας του συριγγίου, ενώ ταυτόχρονα τα άκρα του δένονται μεταξύ τους, σχηματίζοντας έτσι ένα δακτύλιο γύρω από το τμήμα εκείνο του πρωκτικού σφιγκτήρα που έχει προσβληθεί από το συρίγγιο. Το seton μπορεί να αφεθεί στη θέση του για 8-12 εβδομάδες (ή επί μακρόν και επ' αόριστον σε επιλεγμένες περιπτώσεις), με σκοπό την ελεγχόμενη παροχέτευση, επιτρέποντας, έτσι, η φλεγμονή να υποχωρήσει προοδευτικά καταλείποντας μία ισχυρή ουλή κατά μήκος της πορείας του συριγγίου. Μία τέτοια θεραπευτική επιλογή συνοδεύεται από ελάχιστο πόνο, ενώ παράλληλα δεν επηρεάζεται η φυσιολογική εντερική λειτουργία του ασθενούς. Όταν η φλεγμονή έχει συνολικά υποχωρήσει και ένας «ώριμος» πόρος έχει σχηματιστεί, η αντιμετώπιση του συριγγίου επιτυγχάνεται με λιγότερο επιπλεγμένο τρόπο εφαρμόζοντας μία από τις προαναφερθείσες τεχνικές, όπως τη LIFT. Αυτή είναι η τεχνική του «χαλαρού» seton, που είναι πλέον αποδεκτή από τους χειρουργούς παχέος εντέρου και πρωκτού, αφού «προετοιμάζει» κατάλληλα τη σηπτική περιπρωκτική περιοχή. Η τεχνική αυτή διαφέρει από την τεχνική του «κόπτοντος» seton, γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη. Αυτή η μάλλον απαρχαιωμένη μέθοδος, η οποία, ωστόσο, εφαρμόζεται από πολλούς γενικούς, μη εξειδικευμένους, χειρουργούς, συνίσταται στη διεκβολή του ράμματος seton δια του συριγγίου, και στην, εν συνεχεία, σφικτή περίδεση και προοδευτικό σφίξιμο, με σκοπό την προοδευτική διατομή των σφιγκτήρων και, συγχρόνως, την επούλωση του συριγγίου μέσω της ίνωσης που δημιουργείται από το σταδιακό «κόψιμο» του σφιγκτήρα. Όπως, είναι φυσικό, λόγω της διαίρεσης του σφιγκτήρα, τα φαινόμενα ακράτειας, αν και ήπιας δεν είναι σπάνια μετά το χειρουργείο.
Το «χαλαρό» seton
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΡΙΓΓΙΩΝ ΣΤΗ ΝΟΣΟ CROHN
Περιπρωκτικά συρίγγια διαγιγνώσκονται πολύ συχνά σε ασθενείς με νόσο του Crohn, η οποία είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του γαστρεντερικού σωλήνα. Οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένο κίνδυνο για ακράτεια κοπράνων λόγω της υποτροπιάζουσας ορθοπρωκτικής προσβολής από τη νόσο Crohn και των χειρουργείων στην περιοχή που μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς το σφιγκτήρα. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η κύρια θεραπεία των περιπρωκτικων συριγγίων της νόσου του Crohn είναι συντηρητική, με τη χειρουργική επέμβαση να περιορίζεται στην αντιμετώπιση της τοπικής σήψης και, περιστασιακά, ως συμπλήρωμα στην φαρμακευτική θεραπεία. Η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να αφορά αποκλειστικά και μόνο στον συγκεκριμένο ασθενή που ο χειρουργός έχει κάθε φορά ενώπιόν του και, βεβαίως, αφού προηγουμένως έχουν ληφθεί υπ’ όψιν όλοι οι επιμέρους παράγοντες.
ΠΟIΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΑΡΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ;
Ο πόνος μετά την επέμβαση αντιμετωπίζεται με κοινά, ήπια αναλγητικά, φυτικές ίνες και μαλακτικά των κοπράνων, που λαμβάνονται από το στόμα. Η αποφυγή της δυσκοιλιότητας με την κατανάλωση φυτικών ινών και ικανών ποσοτήτων υγρών καθώς και τα χλιαρά εδρόλουτρα είναι ιδιαίτερα υποβοηθητικά. Ο ασθενής πρέπει να έχει πλήρη ενημέρωση το χειρουργό πριν από το χειρουργείο τόσο για την ειδική φροντίδα και το χρόνο ανάρρωσης μακριά από την εργασία και τις διάφορες δραστηριότητες, προκειμένου να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη μετεγχειρητική περίοδο που θα ακολουθήσει.
ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΑΠΟΣΤΗΜΑ Ή ΤΟ ΣΥΡΙΓΓΙΟ ΝΑ ΕΠΑΝΕΜΦΑΝΙΣΤΟΥΝ;
Μέχρι το 50% των αποστημάτων μπορεί να παρουσιαστεί εκ νέου ως ένα άλλο απόστημα ή σαν ένα συρίγγιο. Παρά την κατάλληλη θεραπεία και την εμφανώς πλήρη επούλωση, τα συρίγγια είναι πιθανό να επανεμφανιστούν, με τα ποσοστά υποτροπής να εξαρτώνται από την εκάστοτε χειρουργική τεχνική που χρησιμοποιήθηκε. Εάν παρουσιαστούν παρόμοια συμπτώματα με εκείνα προ της αρχικής επέμβασης, γεγονός που υποδηλώνει υποτροπή, κρίνεται απαραίτητο για τον ασθενή να απευθυνεται εκ νέου σε έναν εξειδικευμένο χειρουργό παχέος εντέρου και πρωκτού.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΠΡΩΚΤΟΥ;
Οι χειρουργοί παχέος εντέρου και πρωκτού είναι ειδικοί στη χειρουργική και στη μη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού. Έχουν ολοκληρώσει ένα πλήρως δομημένο πρόγραμμα εξειδίκευσης και προηγμένης χειρουργικής εκπαίδευσης στη θεραπεία των ασθενειών αυτών, ενώ προηγουμένως έχουν πλήρως καταρτιστεί στη γενική χειρουργική και έχουν λάβει το σχετικό τίτλο ειδικότητας. Συνήθως έχουν πιστοποιηθεί ως ειδικοί χειρουργοί, έχοντας λάβει τίτλο εξειδίκευσης μετά την επιτυχή συμμετοχή τους σε σχετικές Ευρωπαϊκές ή Αμερικανικές εξετάσεις εξειδίκευσης. Είναι εξαιρετικά έμπειροι στην αντιμετώπιση τόσο των καλοήθων, όσο και των κακοήθων νόσων του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού και είναι σε θέση να αξιολογήσουν διαγνωστικά, να οργανώσουν τον απαραίτητο έλεγχο των ασθενών, να προτείνουν την κατάλληλη θεραπευτική στρατηγική και να προβούν στην εξειδικευμένη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων που άπτονται του ειδικότερου γνωστικού τους αντικειμένου.